No i właśnie Agrafa. Agrafa to wydarzenie w skład którego wchodzą konferencja, konkurs projektów studenckich oraz warsztaty, organizowane przez katowicką ASP. Całość jest poświęcona przede wszystkim projektowaniu graficznemu, acz tematyka z roku na rok, coraz częściej i śmielej wybiega w nieco szersze przestrzenie projektowania doświadczeń użytkownika, czy też usług, poruszając niewizualne aspekty projektowania. Co się tyczy mnie, jako konferencyjny słuchacz na Agrafie pojawiam się od 2012 roku – praktykę tę zresztą mogę wszystkim szczerze polecić. W tym roku była to już piąta edycja, tym razem pod hasłem Attitudes tj. postawy projektantów jakie przyjmują wobec codziennych wyzwań. Organizatorzy konferencji odwołując się do słów Andrzeja Pawłowskiego pytają wprost, czy postawa projektanta ma znaczenie, a jeśli tak, jaki ma wpływ na jego profesję.
„Projektowanie jest postawą projektanta wobec środowiska społecznego i środowiska materialnego. Jednym z jego podstawowych celów jest uczynienie życia szczęśliwym. Jest więc również organizowaniem uczuć, a w każdym wypadku wpływaniem na uczucia” Andrzej Pawłowski, Człowiek – środowisko, Inicjacje, Kraków, 1969
Może dlatego, że z wiekiem robię się nieco wygodny, choć cała konferencja była warta wysłuchania, pozwolę sobie opowiedzieć więcej jedynie o trzecim, ostatnim panelu, który wzbudził chyba najwięcej emocji. Pierwszą prelegentką była tu Karin Langeweld, której prezentacja okazała się być czymś w rodzaju – uderz w stół, a nożyce się odezwą. Ale o tym za chwilę. Karin zaprezentowała swoje portfolio, i choć wiele jej projektów było interaktywnych (jak na przykład interaktywne plakaty, które reagowały na przechodniów) i dobrze się je oglądało, to nie poruszały szczególnie ważnych tematów, a większość z tego co zostało zaprezentowane i powiedziane, można podglądnąć na behance.
Kolejnym prelegentem po Karin był Marek Piekarski – ten gość rozwalił całą konferencję! W pozytywnym tego słowa znaczeniu oczywiście. Z tego co mi wiadomo na co dzień anarchista, współwłaściciel księgarni Zemsta, grafik, na konferencji reprezentował Kolektyw Rozbrat czyli grupę anarchistyczną (?) działającą w Poznaniu. Zaczął bardzo skromnie, omawiając działania, kontekst i całą dyskusję jaką prowadzi grupa m.in. z władzami Poznania za pomocą różnego rodzaju prowokacji, w które jest zaangażowane projektowanie (plakaty, wlepki, itp.). Ciekawe wydało mi się, że niekomercyjne wykorzystywanie identyfikacji miasta na plakatach komentujących poczynania lub stwierdzenia miejskich dysydentów, zostało zgłoszone do prokuratury jako nielegalne wykorzystanie własności intelektualnej. Przeszło mi wtedy przez myśl, że być może jest to jeden z powodów, dla których herby nie są zbyt chętnie stosowane przez władze miast. W każdym razie Marek okazał się być absolutnie przebojowym i faktycznie jego prezentacja, z czasem zaczęła przypominać wiecową przemowę z rozrzucaniem propagandowych ulotek włącznie. Taki też miała wpływ na całą widownię – co jakiś czas tylko poszerzając uśmiechy i niedowierzanie. W pewnym momencie szturchnąłem Waldka – Waldek, tej prezentacji nie będzie na youtube! Wystąpienie zakończyło się stwierdzeniem, że czasem warto zrobić sobie przerwę w projektowaniu butelek cocacoli i zaangażować się w coś społecznego, co sprawi, że nasze sąsiedztwo będzie lepsze.
Autorami ostatniej prezentacji byli Vera i Ruedi Baur. Tutaj właściwie tak jak można było się spodziewać, pokazali garść dojrzałych projektów. Nie można było też nie zauważyć ich nakręcenia wystąpieniem Marka, czemu Ruedi dał wyraz już wcześniej, klaszcząc samotnie. Również Baur podkreślili wagę zaangażowanego projektowania, nawiązując do swojej publikacji z infografikami traktującej o trudnych tematach dotyczących ludzkości, czym jak stwierdzili, mogli nadepnąć na interesy kilku swoich potencjalnych klientów. Co się jednak tyczy mojego odbioru ich prezentacji, spodziewałem się czegoś więcej. Może mając po prostu w pamięci wystąpienie Oliviero Toscani’ego kończące Think (in) Visual Communication spodziewałem czegoś podobnego, a może najzwyczajniej wykład Marka trudno było przebyć pod względem ogólnej ekspresji, nieco bardziej stonowanym osobom.
Po części wykładowej każdego modułu miała miejsce dyskusja, i tu wrócę do nieszczęścia jakie miała Karin. Otóż jak widzicie trafiła do bardzo charakternego panelu, który mocno pobudził wszystkich do nieco wywrotowego myślenia. W pewnym momencie z widowni padło pytanie a propos projektu prezentowanego przez Karin. Był to projekt systemu informacji dla wystawy na której prezentowano narzędzia średniowiecznych tortur. Otóż zwiedzający wystawę dostawali latarkę UV po poświeceniu którą, na pozornie pozbawiony jakichkolwiek dekoracji, czy opisów pomieszczenie pojawiały się komiksowe ilustracje (trochę w stylu kreskówki Scooby Doo), objaśniające czemu służył dany przyrząd. Słuchacz z widowni zapytał więc, czy to w porządku, aby traktować skądinąd tak poważny temat w sposób humorystyczny. Karin odpowiedziała podtrzymując słuszność takiego podejścia, na co nieusatysfakcjonowany rozmówca dopytał, czy dla muzeum w obozie koncentracyjnym również wykorzystałaby tego typu stylistykę. Karin tym razem zaoponowała, że nie, że w tym wypadku faktycznie nie wypada, na co padł argument, że przecież ofiary to ofiary… no i kiedy oni tak sobie od zdania do zdania, nagle wybuchnęli państwo Baur – że według nich to skandal, że wystawa została zaprojektowania w ten sposób i oni sobie nie wyobrażają, aby ich dzieci miałyby oglądać coś takiego! Zapadła cisza, prowadzący panel prawie umarł na scenie, po czym gorączkowo zaczął kończyć dyskusję… czy słusznie? Nie wiem, choć mam wrażenie, że podobnie jak artykuły naukowe tak i projekty powinny być poddawane merytorycznej recenzji – w szczególności jeśli stanowią obiekt prezentacji na konferencji tego typu. Czy powinna to być krytyka publiczna, czy raczej obustronnie ślepa recenzja? Z pewnością, ta druga wykluczyłaby niezręczne sytuacje już w obrębie późniejszej publicznej dyskusji. Tym niemniej uważam, że projektowanie zasługuje na poważniejszą dyskusję niż tylko klikanie lajków na behance. Jakby na to nie spojrzeć wydaje się, że tytułowej analizie postaw stało się zadość.
Jeśli chodzi o samą konferencję chyba najlepszą recenzją powinien być fakt, że już nie mogę się doczekać kolejnej jej edycji. Do zobaczenia więc następnym razem, oby jak najszybciej!
Zobacz więcej
- Oficjalna strona konferencji Agrafa 2017
- Agrafa na facebook
- Oficjalna galeria zdjęć z konferencji – część I, część II
- „3. Międzynarodowa Konferencja Projektowa AGRAFA – w skrócie” — moja relacja z 3. Agrafy w 2012 roku
Ilustracja tytułowa © Międzynarodowa Konferencja Projektowa Agrafa (system identyfikacji wizualnej: Paulina Urbańska we współpracy ze studentami, liternictwo Paulina Duźniak)